Khi thời điểm cuối năm đến gần, các doanh nghiệp nên chuẩn bị cho việc kiểm tra thuế để đảm bảo rằng họ không phải chịu bất kỳ khoản nợ thuế hoặc công nợ bất ngờ nào. Cơ quan thuế có khả năng sẽ rà soát chặt chẽ các doanh nghiệp do thiếu hụt nguồn thu thuế do đại dịch và ưu đãi thuế gây ra.
Các lĩnh vực rủi ro thường gặp trong quá trình kiểm tra thuế
Các lĩnh vực phổ biến nhất mà cơ quan thuế có khả năng thách thức và xem xét kỹ lưỡng là:
Thuế thu nhập doanh nghiệp
- Việt Nam có một số chính sách ưu đãi thuế TNDN. Tuy nhiên, cơ quan thuế có thể phản đối các ưu đãi không chính xác áp dụng cho các dự án mới hoặc mở rộng;
- Chênh lệch lãi lỗ giữa hoạt động kinh doanh và các khoản lỗ được chuyển;
- Chi phí lãi vay cho các công ty có giao dịch với các bên liên quan;
- Chênh lệch hàng tồn kho / kho hàng;
- Xóa sổ các khoản nợ phải thu khó đòi của năm trước;
- Chi phí việc làm và do nhân viên bị sa thải; và
- Các cam kết dịch vụ nội bộ mà không có đầy đủ tài liệu hỗ trợ và chứng minh.
Thuế giá trị gia tăng (VAT)
- Chênh lệch doanh thu đối chiếu thuế GTGT / TNDN;
- Thuế GTGT đầu vào của các khoản chênh lệch trong kho;
- Hóa đơn đầu ra cho hàng khuyến mại, quà tặng; và
- VAT trên chiết khấu.
Thuế thu nhập cá nhân (TNCN)
- Chênh lệch về nguồn thu nhập trong và ngoài nước của cá nhân cư trú;
- Thu nhập ròng và tổng thu nhập;
- Trợ cấp nhà ở và thu nhập chịu thuế; và
- Khấu trừ nghĩa vụ đối với thu nhập đã trả và các loại phúc lợi cũng như thù lao trả cho người lao động.
Thuế nhà thầu nước ngoài (FCT)
- Khấu trừ thuế chuyển giao công nghệ;
- Doanh thu chịu thuế do cung cấp hàng hóa nhập kho trong hay ngoài lãnh thổ Việt Nam; và
- Thu nhập từ các nhà thầu nước ngoài có cơ sở thường trú hoặc các nhà thầu có hiệp định đánh thuế hai lần.
Chuyển giá
- Thiếu tài liệu về chuyển giá trong quá trình kiểm toán; và
- Không điều chỉnh phí chuyển giá do đại dịch.
Hình phạt
Tùy từng trường hợp cơ quan thuế có thể xử phạt như sau:
- Phạt hành chính 20 phần trăm hoặc từ 1 đến 3 lần số tiền trốn nghĩa vụ thuế đối với hành vi gian lận, trốn thuế; và
- Lãi suất chậm thanh toán với tỷ lệ 0,03 phần trăm trên bất kỳ khoản thanh toán thuế nào chưa thanh toán.
Các lĩnh vực trọng tâm và hệ thống rủi ro
Người nộp thuế phải đối mặt với kiểm tra thuế sẽ được lựa chọn dựa trên hệ thống rủi ro có thể xảy ra về thuế (TPR). TPR phân tích thông tin rủi ro của người nộp thuế để thực hiện kiểm tra thuế. Kiểm tra thuế có thể tập trung vào:
- Người nộp thuế yêu cầu hoàn thuế GTGT;
- Người nộp thuế bị lỗ liên tục trong nhiều năm liên tục hoặc người nộp thuế được miễn giảm, ưu đãi về thuế;
- Người nộp thuế tham gia vào các lĩnh vực có nguồn thu đáng kể. Nó bao gồm dầu khí, xăng dầu, bệnh viện tư nhân (trung tâm y tế), hãng hàng không, tổ chức tín dụng, công ty dược phẩm, khách sạn và sòng bạc, công ty xổ số, cảng biển, sân bay và các công ty đa quốc gia;
- Doanh nghiệp tham gia chuyển nhượng dự án đầu tư, chuyển nhượng vốn và nhượng quyền thương mại;
- Doanh nghiệp có nhiều giao dịch với các bên liên quan, kể cả doanh nghiệp báo lỗ liên tục hoặc tỷ suất lợi nhuận thấp hơn các doanh nghiệp cùng ngành;
- Các công ty tham gia vào các lĩnh vực sắp ra mắt như công ty kinh doanh đa cấp, trò chơi, dịch vụ dựa trên công nghệ số;
- Các doanh nghiệp thương mại điện tử và các công ty internet như các trang web phát trực tuyến; và
- Các lĩnh vực khác bao gồm bất động sản, nhà sản xuất vật liệu xây dựng, công ty khai thác tài nguyên thiên nhiên, công ty hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) và nhà sản xuất / kinh doanh ô tô.
Giảm thiểu rủi ro và lập kế hoạch trước
Với sự giám sát ngày càng nhiều của các cơ quan thuế, các doanh nghiệp cần phải có một hệ thống quản lý rủi ro về thuế để giúp xác định các lĩnh vực rủi ro về thuế trong một tổ chức. Sau khi được xác định, họ cần phải đánh giá chúng để hiểu được ảnh hưởng và khả năng xảy ra và quản lý rủi ro để giảm thiểu rủi ro về thuế.
Với việc các cơ quan quản lý và quan chức thuế thực hiện một cách tiếp cận tích cực, các công ty và người nộp thuế nên chủ động về bản chất, để giảm chi phí tuân thủ và hạn chế thuế.
Khi thời điểm cuối năm tài chính đang đến gần, các doanh nghiệp nên tiến hành rà soát kỹ lưỡng các lĩnh vực thường chịu rủi ro kỹ thuật từ việc kiểm tra thuế và đảm bảo các tài liệu kế toán và thuế phù hợp.
