Hiện nay, việc lựa chọn biện pháp tránh thai đa dạng từ thuốc, cấy que đến bao cao su. Đối với nhiều phụ nữ, quyết định này đôi khi khá khó khăn. Tùy thuộc vào điều kiện sức khỏe, tài chính và tâm lý, việc nghiên cứu kỹ để chọn ra biện pháp tránh thai phù hợp nhất cho mình.
Phương pháp này được sử dụng từ rất lâu và tới hiện nay vẫn được nhiều người áp dụng. Tuy nhiên phương pháp này chỉ phù hợp cho những ai có chu kỳ kinh nguyệt đều đặn, 28 - 32 ngày.
Được dựa trên cơ chế phóng noãn của trứng và thời gian trứng có thể sống được sau khi rụng. Bình thường trứng chỉ sống được 12 giờ, còn tinh trùng sẽ sống khoảng 2 - 5 giờ. Dựa trên việc đó, chúng ta có thể xác định được ngày an toàn.
Trứng sẽ rụng vào ngày 14 - 15 của chu kỳ, từ đó sẽ có 3 khoảng cụ thể như sau:
Ưu điểm: không cần tác động gì lên cơ thể, đơn giản, dễ thực hiện, vẫn giữ được cảm giác chân thật.
Nhược điểm: khả năng tránh thai không quá cao khoảng 75%, do nội tiết tố của phụ nữ rất dễ thay đổi dẫn đến lệch ngày rụng trứng.
Phụ nữ sau sinh nên chờ một khoảng thời gian từ 6 đến 8 tuần mới có thể áp dụng phương pháp này. Bởi vì, lúc này kinh nguyệt có lại, nội tiết tố mới bắt đầu ổn định và có chu kỳ sẽ đều đặn hơn.
Phương pháp tính ngày rụng trứng không có khả năng tránh thai quá cao
Đây là một biện pháp tránh thai được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Bao cao su có cơ chế tránh thai bằng cách ngăn tinh dịch của nam giới vào bên trong tử cung của nữ giới.
Ngoài ra, bao cao su không chỉ giúp tránh thai mà còn có thể ngăn ngừa các bệnh lây qua đường tình dục như: lậu, giang mai.
Nhưng cần lưu ý rằng, bao cao su phải được đeo vào ngay trước khi có tiếp xúc ở bộ phận sinh dục chứ không chỉ đeo vào lúc dương vật xâm nhập vào âm đạo. Hiện nay đã có bao cao su sử dụng cho cả nữ giới:
Ưu điểm: phương pháp này tiện lợi, dễ sử dụng, không cần dùng tới thuốc và nếu được sử dụng đúng cách sẽ ngăn ngừa việc có thai và các loại bệnh lên đến 98%. Với dòng bao cao su cho nữ thì giúp họ chủ động trong việc mang thai và phòng tránh bệnh.
Nhược điểm: vì có hương liệu nên một số loại bao cao su có thể gây dị ứng, bên cạnh đó việc lựa chọn và sử dụng không đúng cách có thể gây rách bao, tuột bao và mang thai ngoài ý muốn.
Phụ nữ sau sinh hoàn toàn có thể sử dụng phương pháp này để tránh mang thai, tuy nhiên nên lựa chọn loại có nhiều gel vì sau sinh âm đạo của phụ nữ vẫn còn khô và ít chất nhờn.
Đặt vòng tránh thai đang là một phương pháp tránh thai ngày càng phổ biến, bởi vì khả năng tránh thai khá cao có thể lên đến 99%. Vòng tránh thai thường có hình chữ T được đặt vào tử cung của nữ giới với cơ chế giống như một vật cản đối với các tác nhân xâm nhập vào như tinh trùng. Có 3 nhóm chính là:
Ưu điểm: làm cho quá trình quan hệ có được cảm giác chân thật nhất nhưng hiệu quả lại rất cao, có thể tháo ra khi cần.
Nhược điểm: phương pháp này có thể gây ra một số tác dụng tiêu cực với người phụ nữ như: rối loạn kinh nguyệt, đau bụng dưới, viêm nhiễm,... Khi sử dụng vòng tránh thai còn có nguy cơ mang thai ngoài tử cung hoặc bị thụt vào sâu bên trong gây ảnh hưởng tới tính mạng và sức khỏe.
Mặc dù vậy, vòng tránh thai vẫn là phương pháp khá an toàn và phù hợp cho phụ nữ sau sinh. Bạn có thể đặt vòng sau khoảng 3 tháng để đảm bảo an toàn nhất cho sức khỏe.
Vòng tránh thai thường được đặt vào tử cung để ngăn chặn tinh trùng xâm nhập
Thuốc tránh thai hằng ngày là một loại thuốc nội tiết tố, có chứa hormone sinh dục nữ nhằm ức chế quá trình rụng trứng. Thuốc có dạng viên, uống mỗi ngày 1 viên vào 1 khung giờ nhất định trong ngày. Có hai loại thuốc tránh thai :
Ưu điểm: thuốc tương đối an toàn, giá cả hợp lý, có tác dụng điều hòa kinh nguyệt với những người có kinh nguyệt không đều.
Nhược điểm: phải uống thuốc đủ liều và đúng giờ để đạt được hiệu quả tốt, một số tác dụng phụ của thuốc như buồn nôn, ảnh hưởng tâm lý... không phòng ngừa bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Thuốc tránh thai khẩn cấp được dùng trong trường hợp sau khi đã quan hệ tình dục không an toàn và có nguy cơ mang thai cao. Thuốc tránh thai khẩn cấp cũng là thuốc nội tiết tố nữ, tuy nhiên chỉ chứa hormone progestin với nồng độ cao. (Xem thêm các sản phẩm thuốc tránh thai khẩn cấp, giúp ngừa thai khẩn cấp trong vòng 72 giờ sau khi quan hệ tình dục không an toàn)
Thuốc tránh thai khẩn cấp nếu uống trong 72 giờ đầu tiên sau quan hệ thì có hiệu quả khoảng 75%. Có hai loại thuốc tránh thai khẩn cấp:
Ưu điểm: giúp tránh thai trong trường hợp khẩn cấp một cách đơn giản, nhẹ nhàng.
Nhược điểm: có tác dụng cao khi thời gian uống thuốc không cách xa thời điểm quan hệ, có thể xuất hiện tác dụng phụ như rối loạn kinh nguyệt, gây buồn nôn, chóng mặt, đau ngực...
Đây là một phương pháp khá mới và chưa được áp dụng nhiều tại Việt Nam. Loại gel này sẽ chứa axit lactic, axit citric và kali bitartrate, hoạt động trên cơ chế giữ pH của âm đạo thấp khiến tinh trùng không thể tồn tại. Bôi vào âm đạo 1 giờ trước khi quan hệ.
Ưu điểm: dễ sử dụng, không gây đau đớn, có thể sử dụng song song với các biện pháp khác, có hiệu quả khoảng 86%.
Nhược điểm: là một phương pháp mới nên có thể dẫn đến tình trạng kích ứng với cơ thể: nấm, ngứa,...
Phụ nữ sau sinh không nên sử dụng phương pháp này vì âm đạo còn khá nhạy cảm, rất dễ dẫn đến tình trạng kích ứng không mong muốn.[1]
Gel diệt tinh trùng sẽ giữ pH của âm đạo thấp khiến tinh trùng không thể tồn tại
Đây là một phương pháp tránh thai vĩnh viễn ở nữ giới. Phương pháp này có cơ chế ngăn cho trứng không di chuyển đến tử cung để không gặp được tinh trùng. Bác sĩ sẽ kẹp, buộc chặt hoặc cắt ống dẫn trứng.
Ưu điểm: chỉ cần làm một lần là có thể tránh thai vĩnh viễn.
Nhược điểm: có thể gây đau đớn, chảy máu, nhiễm trùng trong quá trình phẫu thuật và sau phẫu thuật. Phải gây tê tủy sống tại phòng mổ để thực hiện phương pháp này. Bên cạnh đó, cũng tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung.[2]
Phụ nữ sau sinh mổ thì thực hiện thắt ống dẫn trứng luôn trong quá trình mổ lấy thai, còn với sinh thường có thể cân nhắc thắt ống dẫn trứng từ 24 đến 36 giờ sau sinh để ngừa thai, vì đáy tử cung vẫn cao sẽ dễ tìm ống dẫn trứng hơn.
Thắt ống dẫn trứng sẽ ngăn cho trứng không di chuyển đến tử cung để không gặp được tinh trùng
Thắt ống dẫn tinh là một phương pháp triệt sản nam, hoạt động trên cơ chế chặn đường đi của tinh trùng từ tinh hoàn tới túi tinh, không tiếp xúc với trứng và không làm có thai. Sau khi thắt, nam giới vẫn có thể xuất tinh dịch nhưng không chứa tinh trùng bên trong đó.
Ưu điểm: chỉ cần gây tê, làm một lần là có thể tránh thai vĩnh viễn.
Nhược điểm: nguy cơ xảy ra tình trạng đau đớn, chảy máu, nhiễm trùng trong và sau quá trình phẫu thuật. Hiệu quả tốt nhất của phương pháp này là sau khoảng 3 tháng để có thể loại bỏ hết tinh trùng bên trong.[2]
Thắt ống dẫn tinh sẽ chặn đường đi của tinh trùng từ tinh hoàn tới túi tinh
Miếng dán tránh thai có cơ chế hoạt động bằng cách tiết ra hormone estrogen và progestin liên quan trực tiếp tới quá trình sinh sản và chu kỳ kinh nguyệt. Miếng dán này mỏng, có thể dán lên bụng hoặc cánh tay và thay thế trong vài tuần.
Ưu điểm: Dễ sử dụng, nhanh gọn, không làm mất cảm giác khi quan hệ và vẫn có khả năng tránh thai lên đến 92%.
Nhược điểm: Miếng dán này có thể gây ra tình trạng dị ứng nếu không phù hợp với thành phần có trong đó. Bên cạnh đó, phương pháp này cũng có thể khiến phụ nữ bị rỉ máu âm đạo, đau đầu, chướng bụng, căng tức ngực...
Phương pháp không được khuyến cáo cho các phụ nữ sau sinh, nhất là trong 6 tháng đầu, vì chúng sản sinh ra estrogen và progestin với nồng độ cao sẽ làm giảm sản xuất sữa và ảnh hưởng tới quá trình nuôi con.[3]
Miếng dán tránh thai là một phương pháp đơn giản và rất hiệu quả
Thuốc ngừa thai dạng tiêm có chứa hormone progestin nhằm ức chế quá trình rụng trứng và làm chất nhầy tử cung đặc hơn để ngăn chặn tinh trùng, được thực hiện mỗi 3 tháng 1 lần.
Ưu điểm: hiệu quả tránh thai cao, giữ nguyên được cảm giác khi quan hệ, mỗi năm chỉ cần tiêm khoảng 4 lần.
Nhược điểm: cần thực hiện đúng thời gian tiêm nhắc lại để đạt được hiệu quả, thuốc có thể gây ra các tác dụng phụ như buồn nôn, tức ngực, chóng mặt... không ngừa được bệnh lây nhiễm qua đường tình dục.
Tiêm thuốc để tránh thai chỉ cần thực hiện 3 tháng 1 lần
Vòng tránh thai âm đạo có hình tròn, kết cấu mềm để bạn có thể dễ dàng đưa vào âm đạo. Vòng tránh thai này chứa hormone estrogen và progestin giải phóng vào cơ thể để ngăn rụng trứng.
Vòng tránh thai được đặt vào âm đạo mỗi tháng 1 lần, sau khi đặt được 3 tuần thì hãy lấy vòng ra 1 tuần và đặt lại theo chu kỳ tương tự. Mỗi vòng có thể sử dụng được đến 13 tháng.
Cần lưu ý, khi không sử dụng thì vòng tránh thai cần được đặt vào hộp đựng của nó để bảo quản ở nhiệt độ phòng và tránh ánh sáng trực tiếp.
Ưu điểm: vòng tránh thai dễ đặt và lấy ra, hiệu quả tránh thai tốt.
Nhược điểm: phải đảm bảo đúng thời điểm đặt cũng như tháo vòng, không phòng ngừa được bệnh lây truyền qua đường tình dục, có thể xuất hiện tác dụng phụ của thuốc tránh thai nội tiết như buồn nôn, chóng mặt, tức ngực...
Vòng tránh thai kết cấu mềm để bạn có thể dễ dàng đưa vào âm đạo
Cấy que tránh thai là một phương pháp được nhiều người lựa chọn trong những năm gần đây, có hiệu quả khá cao và an toàn cho sức khỏe.
Người phụ nữ sẽ được cấy một thanh nhựa nhỏ có chứa nội tiết vào cánh tay. Thanh nhựa này hoạt động trên cơ chế tiết ra nội tiết progestin giúp ức chế rụng trứng, làm nội mạc tử cung mỏng đi và dịch nhầy tiết ra đặc hơn, ngăn chặn tinh trùng di chuyển vào bên trong.
Ưu điểm: thanh nhựa sẽ cấy vào tay không thuận nên vẫn có thể hoạt động dễ dàng, không gây đau đớn và việc tháo ra cũng rất nhẹ nhàng. Hiệu quả cao khoảng 99%. Bên cạnh đó phương pháp này cũng giữ được sự chân thật khi quan hệ.
Nhược điểm: chi phí khá cao, vẫn có khả năng gặp các biến chứng như nhiễm trùng, dị ứng, tụ máu hoặc thanh nhựa không được cố định ở trong tay.
Hoàn toàn có thể sử dụng phương pháp này cho phụ nữ sau sinh, đang cho con bú để tránh mang thai ngoài ý muốn. Tuy nhiên, 21 ngày sau sinh mẹ mới được chỉ định để dùng phương pháp này.
Que cấy tránh thai sẽ tiết ra nội tiết progestin để giảm khả năng mang thai
Mũ cổ tử cung được hoạt động dựa trên cơ chế ngăn không cho tinh trùng gặp trứng. Đây là một loại cốc silicon có hình chiếc mũ được thiết kế để đưa vào và ôm khít tử cung. Mũ cổ tử cung sẽ được đưa vào trước khi quan hệ và có thể bỏ ra sau khi kết thúc.
Ưu điểm: có thể đưa vào cơ thể trong vòng 48 giờ cả trước và sau quan hệ đồng thời có thể bỏ ra để mang thai bất kỳ lúc nào.
Nhược điểm: không được sử dụng rộng rãi, không ngăn được các bệnh lây qua đường tình dục, có thể có nguy cơ nhiễm trùng bàng quang nếu quan hệ quá mạnh.
Phụ nữ sau sinh 6 tuần đã có thể sử dụng phương pháp này, vì không chứa hormone làm giảm tiết sữa cho con.[4]
Mũ cổ tử cung làm bằng silicon, có hình chiếc mũ được thiết kế ôm khít tử cung
Bọt tránh thai thực chất là một miếng bọt biển có dây, được đưa vào cổ tử cung của người phụ nữ trước khi quan hệ. Cơ chế của phương pháp này là ngăn không cho tinh trùng tiếp cận với trứng bằng cách che cổ tử cung. Ngoài ra, miếng bọt tránh thai cũng có thuốc diệt tinh trùng để bất hoạt tinh trùng không cho di chuyển.
Ưu điểm: nhỏ gọn, tiện lợi khi mang đi, không chứa hormone và không bị ảnh hưởng bởi thuốc khác, không cần kê đơn.
Nhược điểm: giảm cảm giác quan hệ, khó khăn khi đặt vào và lấy ra, hiệu quả không cao chỉ khoảng 76% với phụ nữ đã mang thai.
Phụ nữ sau sinh âm đạo vẫn còn nhạy cảm nên khi sử dụng phương pháp này có thể gây đau đớn và viêm nhiễm không mong muốn. Có thể sử dụng sau khi âm đạo đã ổn định và không còn đau.[4]
Miếng xốp tránh thai sẽ ngăn không cho tinh trùng tiếp cận với trứng
Cho con bú là biện pháp tránh thai “cổ xưa” nhất, rất an toàn, dễ thực hiện. Phương pháp này hoạt động trên cơ chế ngăn ngừa việc rụng trứng. Khi phụ nữ cho con bú thường làm tăng nồng độ prolactin trong máu, giúp ngừa rụng trứng, khó mang thai khi quan hệ tình dục trong thời gian này.
Ưu điểm: dễ thực hiện, không ảnh hưởng gì tới cơ thể phụ nữ và nếu cho con bú hoàn toàn trong 6 tháng đầu có thể ngừa thai lên đến 98%.
Nhược điểm: có thể không có hiệu quả với người dễ thụ thai, không ngăn các bệnh lây qua đường tình dục, chỉ có tác dụng trong 6 tháng đầu. Ngoài ra, phương pháp này cũng sẽ làm người mẹ khá vất vả vì phải cho con bú hoàn toàn mà không dùng bình hút sữa.
Đây là phương pháp mà các bà mẹ sau sinh trong 6 tháng đầu có thể áp dụng để ngăn ngừa việc có thai.
Cho con bú sẽ làm tăng nồng độ prolactin trong máu, giúp tránh thai
Kiêng quan hệ tình dục là không xâm nhập dương vật vào âm đạo để tránh thai nhưng vẫn có thể thực hiện các hoạt động tình dục khác.
Phương pháp này thường được áp dụng trong một khoảng thời gian nhất định, đặc biệt là những ngày rụng trứng, khả năng thụ thai cao.
Ưu điểm: tránh thai tự nhiên, hiệu quả tránh thai 100% nếu kiêng hoàn toàn.
Nhược điểm: khó thực hiện lâu dài, yêu cầu sự kiên nhẫn và tự kiểm soát, gây áp lực tâm lý, bệnh lây truyền qua đường tình dục vẫn có thể lây lan nếu có những hoạt động tình dục khác.
Phương pháp kiêng quan hệ khó thực hiện lâu dài
Đây là một biện pháp vẫn có rất nhiều người làm mặc dù đã được khuyến cáo có nhiều rủi ro. Phương pháp này, quá trình quan hệ vẫn diễn ra bình thường, nhưng tới lúc phóng tinh trùng thì nam giới sẽ rút dương vật và phóng ra ngoài, ngăn chặn tinh trùng vào bên trong âm đạo.
Ưu điểm: tránh thai tự nhiên, không cần can thiệp của y khoa, tiết kiệm chi phí và thực hiện bất kỳ khi nào.
Nhược điểm: dù không xuất tinh nhưng trong chất nhờn của nam giới vẫn có một lượng tinh trùng nhỏ nên hiệu quả tránh thai của phương pháp này thấp (khoảng 60-70%), dễ lây bệnh về đường tình dục, gây biến chứng ở nam giới như: liệt dương, xuất tinh sớm...
Phụ nữ sau sinh không nên áp dụng phương pháp này vì hiệu quả không cao, dễ gây có thai sau đó.
Xuất tinh ngoài là phương pháp được khuyến cáo có nhiều rủi ro trong việc tránh thai
Với các biện pháp tránh thai nêu trên, bạn có thể lựa chọn những phương pháp phù hợp với bản thân nhất. Bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ trước để đảm bảo có biện pháp tốt nhất. Khi chọn phương pháp, bạn có thể xem xét các lưu ý sau:
Bạn hãy lựa chọn phương pháp tránh thai phù hợp, an toàn và hiệu quả với bản thân nhất
Tùy vào từng biện pháp mà sẽ có những cách để nhận biết khả năng tránh thai có an toàn hay không:
Ngoài ra, điều quan trọng là bạn hãy để ý những dấu hiệu mang thai như trễ kinh, buồn nôn, tăng thân nhiệt, mệt mỏi... để đi khám bác sĩ sớm và được tư vấn về những biện pháp tránh thai phù hợp với mỗi người.
Sau khi quan hệ xong, hãy nhớ kiểm tra lại bao cao su
Vấn đề tránh thai đối với phụ nữ sau sinh rất quan trọng vì nếu mang thai sớm sau sinh có thể gây ra nhiều tác hại đến sức khỏe cũng như tâm lý của người mẹ. Nhiều chuyên gia khuyến cáo nên đợi ít nhất 18 tháng trước khi sinh thêm con.
Nếu mẹ không cho con bú, thì rụng trứng có thể xảy ra trong vòng vài tuần sau khi sinh. Ngược lại, quá trình rụng trứng có thể bị trì hoãn tới khoảng 6 tháng nếu mẹ cho con bú. Rụng trứng xảy ra 2 tuần trước khi hành kinh, vậy nên mẹ bỉm vẫn có thể mang thai ngay cả khi chưa có kinh.
Phương pháp tốt nhất để tránh thai sau sinh là cho con bú hoàn toàn. Vì nếu sử dụng một số phương pháp thuốc nội tiết để tránh thai thì có thể có một phần nguy cơ ảnh hưởng đến nguồn sữa của mẹ.
Các bà mẹ có thể sử dụng bao cao su để tránh thai trong trường hợp không thể cho con bú. Lưu ý rằng ở giai đoạn này, các phương pháp như bọt tránh thai và mũ cổ tử cung sẽ kém hiệu quả hơn nhiều sau khi bạn sinh con.
Ngoài ra, các bà mẹ có thể cân nhắc thêm các biện pháp tránh thai không làm ảnh hưởng đến lượng sữa mẹ như thuốc tránh thai chỉ chứa progesterol, đặt vòng và cấy que.
Phương pháp tốt nhất để tránh thai sau sinh là cho con bú hoàn toàn
Khi lựa chọn biện pháp tránh thai, hãy luôn lắng nghe ý kiến của chuyên gia và tìm hiểu kỹ về lựa chọn phù hợp nhất cho bạn. Đừng ngần ngại thảo luận với bác sĩ để đảm bảo sự an toàn và hiệu quả trong việc quản lý sức khỏe sinh sản của gia đình bạn nhé!
Link nội dung: https://hanoiketoan.edu.vn/17-bien-phap-tranh-thai-an-toan-hieu-qua-va-pho-bien-hien-nay-a13047.html